Menopoz tıbben bir kadının adetten kesilmesi olarak tanımlanıyor. Türkiye’de menopoza girme yaşı ortalama olarak 48-49 yaşları kabul ediliyor. Erken menopoz ise kadının 40 yaşından önce adetin kesilmesine deniliyor. Toplum olarak menopozun fazla bilinmemesi nedeniyle kadınlar arasında endişe verici bir dönem olarak görülüyor. Erken menopoz hakkında Memorial Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Veysel Şal, erken menopoz dönemi ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Ülkemizde kadınların sadece %1’i erken menopoza giriyor
Ülkemizde erken menopoz dönemi 1 yıl adet görmeme dönemi olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde erken menopoza giren kadın oranı %1 civarlarındadır. Erken menopoz için önemi bir çok risk faktörü bulunmaktadır. Bunların içinde en önemlisi ırsi olan yani genetik faktördür. Şayet bir kadının annesi veya birinci derece bir yakını erken menopoz yaşamışsa o kadın da erken menopoz adayı olabilir. Aile faktöründen sonra erken menopoz için en önemli faktörler arasında sigara kullanımı, yapılan doğum sayısı, yüksek rakımda yaşamak ve kilo olarak zayıflık gibi risk faktörleri de vardır.
Erken menopozu kadınlar daha önceden hissedebilirler. Öncelikli olarak ateş basması, ciltte ve genital bölgelerde kuruluk ile kendisini hissettirmeye başlar. Cilt kuruması yaşandığı için cinsel ilişkide kuruluk sebebi yüzünden ağrılı cinsel ilişkiler yaşanır. Erken teşhis konulduğunda ilaçlarla 50 yaşına kadar doğal süreci taklit edilecek ilaçlar verilir. Menopoz ilaçları meme kanserini tetiklediğine dair söylentiler sadece bir önyargıdır. Tıbben böyle bir durum asla yoktur.
Erken menopozun etkileri daha yüksekMenopoz döneminde yumurtalıkların salgıladığı östrojen hormonu bitmektedir. Yumurtalıklarda östrojen hormonu üretimi durduğunda ateş basması görülür, kemik erimeleri başlar, ciltte, genital bölgede ve idrar yapılan dış bölgede kuruluk yaşanır. Tüm bunlar ortalama 10-15 yıl erken yaşandığı zaman etkileri daha dramatik olmaktadır. Kişide ciddi kemik erimeleri, cilt kuruluğu, kuruluk sebebiyle ağrılı cinsel ilişki gibi şikayetler daha fazla hissedilmektedir. Bir kadına erken menopoz teşhisi konulursa 50 yaşına kadar doğal süreci taklit edecek ilaçlar verilmektedir. İlaç tedavisine başlanmadan önce mamografi çekilir, herhangi başka bir sistemik hastalığı olup olmadığı sorgulanır ve biyokimyasal testler istenir. Tüm bunlar sonucunda bir risk analizi yapılır ve hastaya ilaç tedavisine başlanır.
Menopoz ilaçları meme kanserini tetiklemiyorToplumda menopoz ilaçlarının meme kanseri riskini artırdığına dair yanlış bir önyargı bulunmaktadır. Günümüzde kullanılan ilaçlar çok düşük dozlardadır. Geçmişte kullanılan ilaçların neredeyse 3-5/1 dozuna kadar inmiştir. Bu nedenle risk artışı yok denecek kadar azdır. İstatiksel olarak da çok düşük oranlardadır. Bu nedenle hastanın yaşam kalitesi için ve kemik erimesinin ilerlemesini önlemek için erken menopoz hastalarına mutlaka tedaviyi 50 yaşına kadar tamamlamaları önerilmektedir. Hatta 50 yaşını geçmiş ve ilaç tedavisine devam eden hastalar da bulunmaktadır.
Risk faktörlerine dikkat!Erken menopozdan risk faktörlerine dikkat ederek korunmak bir noktaya kadar etkili olsa da genel itibariyle menopoz ve menopoz yaşı çok müdahale edilebilir bir süreç değildir. Bunun en büyük sebebi menopozun birçok faktörden oluşmasıdır. Buna karşın annesi 40 yaşında menopoza giren bir kadının kendisi de mutlaka erken menopoza girecek anlamına gelmemektedir. Sadece genetik risk artışı söz konusudur.
